İdrar Yolu Enfeksiyonu Nedir?
Her yaşta ve cinsiyette görülebilen idrar yolu enfeksiyonu, yaşam kalitesini düşüren bir rahatsızlıktır. İnsani ihtiyaçları gerçekleştirmeyi bile zorlaştırabilen bu enfeksiyon, boşaltım sisteminin büyük bir kısmını etkiler. Tüm enfeksiyon türlerinde olduğu gibi bu rahatsızlığın ortaya çıkmasına da zararlı bakteriler neden olur. Üriner sisteme dışarıdan giren veya vücudun farklı bir bölümünde var olan bakteriler enfeksiyona yol açabilir.
İdrar yolu veya diğer adıyla üriner sistem; böbrekleri, mesaneyi ve üretrayı kapsar. Enfeksiyon, bu sistemin tamamını veya parçalarını ayrı ayrı etkileyebilir. İdrar yolu enfeksiyonu sonucunda farklı bölümlerde; sistit, üretrit veya piyelonefrit meydana gelebilir. Sistit, mesanede meydana gelen idrar yolu enfeksiyonunu ifade eder. Üretrit, mesanede biriken idrarı dışarı atan üretrada meydana gelir. Piyelonefrit ise anatomik bir bozukluktan meydana gelir ve idrarın mesaneden böbreklere geri kaçması sonucunda oluşur.
İdrar Yolu Enfeksiyonu Belirtileri Nelerdir?
İdrar yolu enfeksiyonu, temel olarak üriner sistemdeki tüm elemanları tehdit eden bakteri kaynaklı bir rahatsızlıktır. Dışarıdan alınan veya vücutta zaten var olan bakteriler, üriner sisteme tutunarak enfeksiyona yol açar. Enfeksiyon, çeşitli yollarla varlığını hissettirir. İdrar yolları enfeksiyonu belirtileri ise şu şekildedir:
- Sık idrara çıkma
- İdrarı yaparken yanma ve sızı hissi
- İdrarı tam yapamama hissi
- Bulantı veya kusma
- Kaburgaların altında, yanlarında ve arkasında uzun süreli ağrı
- İdrarda kötü koku
- Kadınlarda pelvik bölgesinde (alt karın) ağrı
- Koyu renkli, kırmızımsı ve bulanık idrar
- Yorgunluk
- Ateş
- Ateşle bağlantılı üşüme ve titreme
- İdrar tutamama
- İdrar olmasa da sürekli tuvalete gitme ihtiyacı hissetme
Erkeklerde İdrar Yolu Enfeksiyonu
İdrar yolu enfeksiyonu erkeklere nazaran kadınlarda daha sık görülen bir rahatsızlıktır. Anüsün ve vajinanın birbirine yakın konumlanması kadınlarda enfeksiyon görülme riskini artırır. Erkeklerde ise boşaltım sistemlerinin son elemanları birbirine uzak konumlandığı için tuvalet ihtiyacı sırasında enfeksiyon kapma riski daha düşüktür. Erkeklerde idrar yolu enfeksiyonu; cinsel yollarla bulaşan bakteriler, böbrek taşları veya prostat nedeniyle görülebilir. Farklı hastalıkların belirtisi olarak da ortaya çıkabilen bu rahatsızlık, erkeklerde de aynı belirtileri gösterir.
İdrar Yolu Enfeksiyonu Nedenleri Nelerdir?
Yaşam kalitesini son derece düşüren bir rahatsızlık olması nedeniyle “İdrar yolu enfeksiyonu neden olur?” sorusu sıkça araştırılır. Özellikle tuvalet ihtiyacını giderirken yaşanan yanma ve ağrı hissi, kişilerin günlük yaşamını son derece olumsuz etkiler. Bu enfeksiyon hem erkeklerde hem de kadınlarda farklı nedenlerden kaynaklı olarak ortaya çıkabilir. Temel olarak bir bakterinin dışarıdan veya vücudun içinden üriner sisteme yerleşmesi nedeniyle enfeksiyon meydana gelir. Bu bakterilerin oluşmasına ve vücuda girmesine sebep olan etkenler bulunur.
Öncelikli olarak bu enfeksiyon, dışkılama veya temizlik sırasında anüsten üretraya ulaşan koli basili ve benzeri bakterilerden kaynaklanır. Bu nedenle kadınlarda daha sık görülen rahatsızlık, bakterilerin bağırsaktan idrar yollarına geçmesiyle oluşabilir. İdrar yollarında meydana gelen enfeksiyonların zararlı bakterilerden kaynaklandığı kanıtlanmıştır.
İdrar Yolu Enfeksiyonları Neden Olur?
Bağışıklık sistemi zayıflığı, enfeksiyon oluşması için yeterli sebeplerden biridir. Bunun yanında genital bölge temizliğinin arkadan öne doğru yapılması, dışkıda bulunabilecek bakterilerin kolayca üriner sisteme girmesine yol açar. Erkeklerde ise idrar yolu enfeksiyonunun başlıca nedenlerinden biri prostattır. Büyüyen prostat bezi, idrar yolları üzerinde tıkanıklığa ve mesanenin sıkışması ile idrarı tam boşaltamamaya neden olabilir. Bu durum da ilgili bölgeleri bakterilerin yerleşmesi ve çoğalması için açık hâle getirir.
İdrar yolu enfeksiyonu; herpes, gonore, klamidya ve gonokok gibi cinsel birleşme yoluyla bulaşabilen bakterilerden de kaynaklanabilir. Enfeksiyon oluşmasındaki nedenlerden biri de böbrek taşlarıdır. Taşlar, üriner sistemdeki dar kanalları tıkayarak bu alanları bakterilerin yerleşmesi ve çoğalması için uygun hâle getirir. Bakteri kaynaklı bu enfeksiyon hamilelik nedeniyle de oluşabilir. Hamileliğin beş ve yedinci ayları arasında görülme riski artan enfeksiyon, bebeğin annenin idrar yolları üzerinde baskı yaratması ile meydana gelir. Gebelikte idrar yolu enfeksiyonunun yaşam kalitesinin korunması için mutlaka tedavi edilmesi gerekir. Tedavi alınmadığı durumlarda ilerleme riski bulunan enfeksiyon, erken doğum ihtimalini de beraberinde getirebilir.
İdrar Yolu Enfeksiyonu Tedavisi Nasıl Olur?
İdrar yolu enfeksiyonu, erken teşhis edildiğinde kolayca tedavi edilebilen rahatsızlıklardan biridir. Temel olarak üriner sistemin dar ve sıkışık bölgelerinde gerçekleşen enfeksiyonun uzman bir hekim tarafından teşhis edilmesi gerekir. Enfeksiyonların büyük bir kısmı evde kendiliğinden iyileşse de belirtilerin görülmesinin ardından doktora başvurmak en iyi seçenektir. Bu sayede enfeksiyon, yaşam kalitesini ciddi anlamda etkilemeden önce ortadan kaldırılabilir.
Günlük yaşamı son derece etkileyen bu rahatsızlık, “İdrar yolu enfeksiyonuna ne iyi gelir?” sorusunu da beraberinde getirir. Hafif seyreden enfeksiyonlar için bol su, idrar söktürücü özelliği olan besinler ve C vitamini tüketilmesi önerilir. Bunun yanında çay, kahve ve alkol tüketimini mümkünse bırakmak veya azaltmak enfeksiyonun seyri için son derece önemlidir. Soğuk ve rüzgârlı ortamlardan kaçınarak vücudu yeteri kadar sıcak tutmak da enfeksiyonun ilerlemesinin önüne geçer. Ancak birden fazla belirtinin şiddetli şekilde görüldüğü enfeksiyonlarda mutlaka bir uzman yardımı almak gerekir.
Ağır geçen enfeksiyonlarda bu önerilerin yanında düzenli antibiyotik kullanımı etkili bir tedavi yöntemidir. Uzman doktorlar tarafından önerilen miktarda ve düzende antibiyotik kullanımı belirtilerin hızla azalmasına yardımcı olur. Ancak belirtiler azaldığı için antibiyotik kullanmayı bırakmamak ve ilaçları doktorun tavsiye ettiği süre boyunca kullanmak gerekir. İlaçlı idrar yolu enfeksiyonu tedavisi, yalnızca uzmanlar tarafından ve her yaş için farklı yoğunluklarda belirlenir.
İdrar Yolu Enfeksiyonları Cinsel Yolla Bulaşır mı?
İdrar yolu enfeksiyonları, bakteri kaynaklı gerçekleştiği için farklı yollarla bulaşma imkânı bulunur. Özellikle vücut içinde zaten var olan bağırsak bakterileri kolayca üriner sisteme geçebilir. Tuvalet ihtiyacı sonrasında uygulanan temizlik yönteminin yanlış olması varsa dışkıdaki bakterileri doğrudan üretraya taşıyabilir. Tüm üriner sistemi etkileyebilen bu enfeksiyon, cinsel yolla da bulaşabilir. Özellikle üretritte gerçekleşen enfeksiyon; trichomonas, gonokok, E.Coli ve chlamydia trachomatis bakterilerinden kaynaklanır. Cinsel birleşme ile deri içine geçen bu bakteriler doğrudan böbreklere ulaşarak çoğalabilir. Cinsel yolla bulaşan enfeksiyondan korunmak için ilişkinin ardından idrar yapmak ve genital bölgeleri temizlemek etkili olabilir. Bunun yanında kondom kullanımı da bakteri geçişini engelleyen yöntemlerden biridir.
İdrar Yolu Enfeksiyonları Daha Ciddi Hastalıklara Neden Olabilir mi?
İdrar yolu enfeksiyonu, erken teşhis edildiğinde düzenli ilaç kullanımı ile kısa sürede tedavi edilebilen bir rahatsızlıktır. Ancak enfeksiyon ilerlese de kendiliğinden geçebileceğini düşünmek veya ilaçlı tedaviyi reddetmek daha ciddi hastalıklara yol açabilir. İdrar yolu rahatsızlıkları tedavi edilmediğinde ortaya çıkan en yaygın hastalık, pyelonefrit adlı böbrek enfeksiyonudur. Özellikle mesanede oluşan sistit, tedavi edilmediğinde yayılarak böbreklerde kalıcı hasara yol açabilir.
İdrar yolu enfeksiyonu tedavi edilmezse hastalığa neden olan bakteriler kana karışıp diğer organlara da yayılabilir. Sepsis olarak da adlandırılan bu durum; şoklara, organ yetmezliğine ve daha fazla ilerlerse ölüme neden olabilir. Tedavi edilmediğinde böbrek yetmezliğine yol açabileceği gibi bu durum uzun ve daha acılı tedavileri gerektirebilir.
Bu enfeksiyon, tedavi edilmediği takdirde yakın çevredeki vücut sistemlerine yayılabilir. En yakında yer alan üreme sistemi, bu enfeksiyona neden olan bakterilerden etkilenebilir. Üreme yollarına ulaşan bakteriler, kadınlarda fallop tüplerinde tıkanıklığa neden olabilir. Erkeklerde ise bu durum sperm miktarında azalma şeklinde ortaya çıkar. Üreme sistemlerinde tıkanıklığa yol açan enfeksiyonun az da olsa kısırlık ile sonuçlanma ihtimali bulunmaktadır.
