Adet döngüsü öncesinde hormon seviyelerinde bazı değişimler yaşanır. Adet kanaması için gerekli olan bu değişimler, bir takım duygusal ve fiziksel etkilere neden olur. Birçok kadın, bu değişimlerle başa çıkabilirken, bazıları ise ciddi anlamda zorluk yaşar. Premenstrüel disforik bozukluk (PMDD) olarak da bilinen bu durumla ilgili merak edilenleri, sizler için derledik.

PMDD, kadınlar arasında yaygın sayılabilecek bir sorundur. Kadınların, yaklaşık %5,5’lik bölümünde görülür. Adet döngüsü sırasında beyinde meydana gelen progesteron ve östrojen dalgalanmalarına karşı negatif bir reaksiyon olarak ortaya çıkar. Bu özelliği, PMDD’nin premenstrüal sendromdan (PMS) farklılaşmasını sağlar.

PMDD Nedir?

PMDD (premenstrüal disforik bozukluk), adet döngüsü başlamadan önceki 3-5 günlük dönemde görülen ruhsal (duygusal) ve fiziksel değişikliklerdir. Bu değişiklikler, büyük oranda döngünün luteal fazında görülür. Luteal faz, yumurtalamadan sonraki fazdır.

Luteal fazda östrojen, LH ve FSH hormonları hızlı bir şekilde düşerken, progesteron ise artmaya başlar. Ayrıca östrojen, düşüşün hemen ardından tekrar yükselir ve faz ortasından itibaren yeniden düşüşe geçer. FSH ise faz ortasında yeniden yükselmeye başlar. Dolayısıyla bu fazdaki hormon seviyelerinde ciddi değişimler söz konusudur.

PMDD’li kadınlar, her aylık döngüde fiziksel ve duygusal belirtileri yaşarlar. Bu belirtiler, son derece belirgindir ve kadınların yaşam kalitesini olumsuz etkilemektedir.

PMDD Belirtileri Nelerdir?

PMDD, kadınları hem duygusal hem de fiziksel olarak etkileyen bir rahatsızlıktır. Bu durumun temelinde, östrojen ve progesteron gibi hormonların seviyesinde yaşanan değişimlere, kas ve sinir sisteminin verdiği tepkiler vardır. Ancak hormon seviyesindeki değişim, sadece bu sistemleri değil, neredeyse vücuttaki tüm sistemleri etkilemektedir.

PMDD belirtileri, genel olarak iki ayrı sınıfa ayrılabilir. Bu sınıflara ilişkin detaylar şu şekildedir:

·      Duygusal Belirtiler

Duygusal belirtiler, PMDD’li kadınları fazlasıyla yorar ve zorlar. Duygusal belirtiler, şu şekilde sıralanabilir:

  • Ruh halinde ani değişimler (Aniden ağlama, aşırı hassas olma, aniden üzülme vb.)
  • Öfke ve sinirlilik
  • Kişilerarası çatışmalara meyilli olma
  • Depresif ruh hali
  • Değersiz ve umutsuz hissetme
  • Kontrolden çıkmış gibi hissetme
  • Bunalma
  • Huzursuzluk ve gerginlik

 

·      Fiziksel Belirtiler

PMDD nedeniyle ortaya çıkan belirtilerin diğer kısmı ise fizikseldir. Fiziksel belirtiler, şu şekilde sıralanabilir:

  • İştahta değişimler
  • Aşırı uyku hali (hipersomnia) veya uykuya dalmada zorlanma
  • Konsantre olmada zorluk
  • Sindirim sistemi bozuklukları
  • Göğüslerde hassasiyet
  • Şişkinlik
  • Kas ve eklem ağrıları
  • Yorgunluk
  • Ses ve kokulara karşı hassas olma

PMDD Nedenleri

 

PMDD nedenleri için farklı çalışmalar yapılmış, ancak bu sorunun nedenleri kesin olarak belirlenememiştir. Her ne kadar temelinde hormon seviyesi değişimleri olsa da, bu değişimler tüm kadınlarda yaşanırken, kadınların yalnızca bir kısmında (%5,5) PMDD görülmektedir.

Yapılan çalışmaların birinde, ovülasyonu baskılayan hormonlar verilmiş ve PMDD belirtileri azalmıştır. Ancak ilgili hormonların nasıl çalıştığı açıklanamamıştır. Söz konusu hormonlar ile sinirlerdeki iletimde rol alan bazı maddelerin ortak hareket etmesi nedeniyle PMDD oluştuğuna dair önemli veriler vardır. Serotonin ve GABA, en suçlu kabul edilen maddelerdir.

Bazı çalışmalar ise kalsiyum ve magnezyum tablosundaki dengesizliğin, bu soruna neden olabileceğini söyler. Bu mineraller, sinirler arasındaki iletişimi etkileme gücüne sahiptir. Magnezyum eksikliği ve kalsiyum fazlalığının böyle bir tabloya neden olabileceği iddia edilmektedir. Ayrıca stres hormonlarının da benzer etkiler yapabileceği öne sürülmektedir. Tüm bu iddialara rağmen, kesin olarak kanıtlanan PMDD nedeni bulunmamaktadır.

PMDD Tanısı Nasıl Konulur?

PMDD teşhisi, semptomlara göre konulur. Bu semptomların, her adet döngüsü öncesinde görülmesi gerekir. Nadiren görülen veya ortaya çıkan semptomlar dikkate alınmaz. Teşhis için uygulanan farklı semptom değerlendirme yöntemleri vardır. Bunlardan biri şu şekildedir:

Birincil Grup Semptomlar

  • Duygusal değişimler
  • Öfke, sinirlilik, kişilerarası çatışma
  • Depresif ruh hali
  • Gerginlik, anksiyete

İkincil Grup Semptomlar

  • İlginin azalması (Okula, işe, arkadaşlara ilginin azalması vb.)
  • Odaklanamama
  • Düşük enerji
  • Bunalmış hissetme
  • Göğüslerde hassasiyet, eklemlerde ve kaslarda ağrı

Tanı için en az bir tanesi birincil grup semptomlardan olmak üzere en az beş semptomun olması gerekir. Bu semptomların her ay görülmesi sonucunda PMDD tanısı konulur.

PMDD için özel bir kan testi bulunmamaktadır. Ancak bazı sağlık kuruluşları, 3 ay boyunca gonadotropin salgılatıcı hormon (GnRH) kullanılmasını tavsiye eder. GnRH’nin östrojen üretimini durdurucu etkisinden yararlanılarak, tanı konulur.

 

PMDD Tedavisi Nasıl Yapılır?

 

PMDD tedavisi, genellikle yaşam tarzı değişiklikleri şeklindedir. Ancak semptomların çok şiddetli olduğu kişilerde, semptomları hafifletici farklı yöntemlerden yararlanılır. Bu sorunun aşılması için tavsiye edilen yaşam tarzı değişiklikleri şunlardır:

  • Düzenli ve sağlıklı beslenme
  • Düzenli egzersiz yapma
  • Sigara ve alkol kullanmama
  • Uyku kalitesini arttırma
  • Diyetteki kafein miktarını azaltma

Yaşam tarzında yapılan bu değişiklikler ile istenen sonuçlar alınamadığında, semptomların hafifletilmesi veya tamamen ortadan kaldırılması için şu yöntemler kullanılabilir:

  • Ağrı kesiciler
  • GnRH enjeksiyonları
  • Bilişsel davranışçı terapi
  • Kombine oral doğum kontrol hapı

Hormonların kadın sağlığı üzerindeki etkileri, tahmin edilenden çok daha fazladır. Bu türden rahatsızlıkların ortaya konulması ve tedavi sürecinin planlanması için kadın hormon testleri çok önemli araçlardır.

Gemini Kan Toplama Kiti ile laboratuvara gitmeden, eviniz konfor ve mahremiyetinde hormon testlerinizi yaptırabilirsiniz.